Kunsthal ONTSTEKING

Chinastraat 1, 9000 Gent

Curated by Sofie Crabbé & Willem Vermoere

Simon Masschelein - Fran Van Coppenolle - Peter Vermeersch - Willem Vermoere - Karen Oger

CARGO CULT

De beeldpotentie van het kleine, alledaagse, de poëzie van gerecupereerd materiaal, de schoonheid van een machinerie - beeldend kunstenaars Willem Vermoere, Karen Oger, Fran Van Coppenolle en Simon Masschelein hebben er oog voor en transformeren de waarde en betekenis ervan tot een eigen taal. Op ambachtelijke wijze en zonder vooraf geschreven plan, bricoleren ze hun eigen wonderlijk universum van speelse vormen die zich als performers in de ruimte begeven, als levende, bewegende, groeiende organismen. De tentoonstelling cargo cult brengt hun werk voor het eerst samen, ondersteund door een hoogsteigen geluidslandschap Canario Belga die muzikant Peter Vermeersch voor de gelegenheid componeerde.

Cargo cult, letterlijk het verheerlijken van vracht, verwijst naar een socio-cultureel fenomeen dat voortkomt uit een collectieve verkeerde interpretatie. Concreet: vanaf het midden van de 19de eeuw kwamen etnische groepen in Melanesië en andere eilandengroepen in de Stille Oceaan in contact met (vaak westerse) bezoekers en hun cultuur, filosofieën en technologisch geavanceerde goederen. Hoe deze bezoekers deze ver ontwikkelde voorwerpen konden vervaardigen was hen een raadsel. Men geloofde dikwijls in de tussenkomst van de voorouders. Om deze te overhalen hun lading in overvloed bij hen te droppen gingen sommige eilandbewoners met eenvoudige materialen zoals zand, hout en riet een compleet vliegveld nabouwen. In een poging om de weelde vast te houden imiteerden ze daarnaast ook de militaire parade van de bezoekers, met bamboestokken als geweren en geschilderde tekens op hun lichamen als referenties naar militaire insignes. Ze maakten eveneens replica’s - zoals een vliegtuig uit stro, een mobiele telefoon uit hout en een draadloze radio op basis van een kokosnoot - als een soort fetisjisme van de goederen zonder de innerlijke werking van de technologie te verstaan. Een hedendaagse lezing van cargo cult focust vooral op de creatieve verbeelding en het mystieke denken als levenshouding van de oorspronkelijke bevolking, alsook op zijn rituelen en de hieraan gekoppelde spirituele verbinding tussen de mensen in een poging zin te geven aan een verstoring van buitenaf.

Cargo cult dwingt tot introspectie. In de huidige neoliberale maatschappij is technologie en een overvloed aan goederen vaak een nieuw geloof, maar is de technologie niet naïef optimistisch? Zijn we in het aankomende tijdperk waarin we met onze eigen technologie neigen te versmelten onze menselijkheid niet aan het inruilen? En is de voortdurende gijzeling van onze verlangens om voorwerpen te bezitten geen nieuwe valkuil? De artistieke praktijk van Willem Vermoere, Karen Oger, Fran Van Coppenolle, Simon Masschelein en Peter Vermeersch raakt deze (zelf)reflectie (on)bewust aan.

Sofie Crabbé

Willem Vermoere (°1960, woont en werkt in Gent) maakt merkwaardige stillevens van materialen die reeds geleefd hebben, zoals een golvende rubberen band, een gevouwen loden plaat, een gekreukeld papieren oppervlak of een dooraderde marmeren vorm. Hij bricoleert er delicaat balancerende constructies mee, soms met elkaar verbonden door een frivool element als een stuk ijzerdraad of een strook plakband. Het lijken wel sacrale installaties, maar dan met een bewust hoog wannabe-gehalte door te spelen met vage kleuren en aangedikte pixels. Het precaire evenwicht bestaat net lang genoeg om er een foto van te maken. Vermoere tekent ook werktuiglijke installaties in wit krijt op zwart, verfomfaaid papier. Deze afbeeldingen zijn eveneens tijdelijk. Met een grote doek vernietigt hij ze in een handomdraai, weliswaar niet zonder ze eerst fotografisch vast te leggen. Cargo cult brengt een selectie van deze fotobeelden samen, naast enkele - gefaalde - onderdelen van eenvoudige, mechanische systemen zoals een slappe band en een werkloze aandrijfriem.

Karen Oger (°1970, woont en werkt in Oostduinkerke en Boechout) maakt installaties, foto’s, video’s en performances op de snijlijn tussen theater en beeldende kunst. Haar werk getuigt van een sociaal en/of ecologisch (zelf)bewustzijn, zonder een politieke of moraliserende positie in te nemen. ‘Het voor de hand liggende is moeilijker dan het gezochte,’ zegt de kunstenaar. Ze vertrekt vaak van found footage, zoals (blauw) plastic afval dat ze systematisch fotografeert en opraapt tijdens haar vele (strand)wandelingen. De tijd en de blootstelling aan het weer en de omgeving geven het zwerfvuil een patine. Het is een tactiele materie die de kunstenaar accumuleert tot een schier eindeloos groeiende afvalberg. Voor cargo cult presenteert ze gevonden troep als kubus-, balk- en plaatvormige, in biohars gegoten installaties. Aan elkaar gevlochten, gevonden, blauwe draden verbinden de hoeken van de installaties met hun vluchtpunt. “Ik ben een regisseur, ik stuur de blik van de toeschouwer graag,” zegt Oger over het werk. “Het verhaal dat ik breng is niet altijd even vrolijk. M’n werk ontstaat bij de gratie van overconsumptie. Met die draden wil ik een speels element toevoegen. Het werk stopt niet aan de randen, het kan steeds verder groeien.”

Fran Van Coppenolle (°1998, woont en werkt in Wingene) ontwerpt een magische, dartele beeldtaal, een organische, fantasievolle speeltuin waar je uren in kan (ver)dwalen. Ze werkt er met allerhande objecten die ze om zich heen aantreft, van worteldoek tot drainagepijpen, trechters en keramische componenten. In Van Coppenolle’s handen is hun oorspronkelijke functie een kort leven beschoren. Aangetrokken door hun puur beeldende, vormelijke kracht gaat ze de voorwerpen plooien, schikken en verbinden tot ruimtelijke geraamten waartussen ze kleurrijke huiden spant. Haar vindingrijke creaties zweven meestal in de ruimte, als zonderlinge, onvatbare lichamen die vrijheid en beweging een nieuwe dimensie geven.

Simon Masschelein (°1994, woont en werkt in Wingene) is een beeldhouwer die de vormen en eigenschappen van materie aftast en uitpuurt. Door in natuurlijke materialen zoals hout, kurk, marmer en albast te snijden/kappen en door de materie met elkaar te verbinden genereert hij nieuwe vormen. Zijn praktijk ontstond uit het aan elkaar koppelen van kleine stukken hout tot een soort totempalen. Het leidde tot een blijvende fascinatie voor de mogelijkheden van industriële elementen in de creatie van functionele en esthetische scharnieren, beugels en dergelijke. De nieuwe vormen weten zichzelf hierdoor ook recht te houden, als waren het gespierde lichamen. Op basis van anatomische tekeningen en foto’s ontwikkelde Masschelein ook een opmerkelijke belangstelling voor gewrichten: van natuurlijke knie- of bekkengewrichten tot prothesen. De ruimte van kunsthal Ontsteking inspireert Simon door de aanwezigheid van industriële overblijfselen zoals verweesde, ijzeren elementen aan de muren en een trapeziumvorm zwevend aan het plafond. Deze restanten nodigen hem uit om oplossingen te bedenken.

Peter Vermeersch (°1959, woont en werkt in Gent) is een muzikant-componist, klarinet- en saxofoonspeler die bekendheid verwierf met de avant-garde rock- en jazzband X-Legged Sally, de cabareteske crossover band A Group en het bigband-ensemble Flat Earth Society. Hij levert een immateriële bijdrage aan cargo cult. Voor de tentoonstelling bricoleerde hij een 45 minuten durende geluidsinterventie Canario Belga. Het ‘klankschap’ zoals Peter Vermeersch zijn ingreep pleegt te noemen ontstond op basis van een bestaande, analoge opname van het gefluit van een Canario Belga dat in de finale muzikale ingreep weliswaar onmogelijk te traceren is. Vermeersch improviseerde erop verder met computersferen, zelf gefabriceerde, nonsens woorden, etc. Na de tentoonstelling zal Canario Belga beschikbaar zijn via Spotify en andere audio streamingplatformen.

* De korte bio’s zijn geschreven door Sofie Crabbé.

@font-face
{font-family:"Cambria Math";
panose-1:2 4 5 3 5 4 6 3 2 4;
mso-font-charset:0;
mso-generic-font-family:roman;
mso-font-pitch:variable;
mso-font-signature:-536870145 1107305727 0 0 415 0;}p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal
{mso-style-unhide:no;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
margin:0cm;
margin-bottom:.0001pt;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:12.0pt;
font-family:"Times New Roman",serif;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-ansi-language:#1000;
mso-fareast-language:EN-GB;}.MsoChpDefault
{mso-style-type:export-only;
mso-default-props:yes;
font-family:"Calibri",sans-serif;
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:Calibri;
mso-fareast-theme-font:minor-latin;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;
mso-ansi-language:#1000;
mso-fareast-language:EN-US;}div.WordSection1
{page:WordSection1;}